Η επαναθεμελίωση οδηγεί σε ένα διαφορετικό μοντέλο πολιτικής

Η πρώτη διαπίστωση είναι ότι, υπάρχει μια ευκολία από πάρα πολλούς να πυροβολούν, ιδιαίτερα απ' έξω, για την όλη προσπάθειά της επαναθεμελίωσης του Κινήματος. Να λένε ότι, «δεν μπορεί να πετύχει, δεν μπορούμε να προλάβουμε, δεν υπάρχει ποιότητα, οι νέες αντιλήψεις δεν περνούν, υπάρχει αντίσταση, το ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί ν' αλλάξει» κλπ. Τη δημοκρατία δεν πρέπει να τη φοβόμαστε, γιατί η δημοκρατία υπηρετεί τελικά τους στόχους της εμπέδωσης της απαραίτητης αλλαγής, αλλά και πρωτογενώς την ευαισθησία του Κινήματος απέναντι στην ελληνική κοινωνία.
Αυτό που πραγματοποιείται μέσα από τη νέα πορεία του ΠΑΣΟΚ είναι μια αντίληψη διαφορετικής σχέσης με την κοινωνία. Η επαναθεμελίωση αναδεικνύει ένα τελείως διαφορετικό μοντέλο πολιτικής. Σε αυτό το διαφορετικό μοντέλο πολιτικής κυριαρχούν οι αντιλήψεις που διαφοροποιούν τη συντήρηση από την πρόοδο. Αυτό που πραγματοποιείται τώρα είναι ότι ανασυγκροτείται ο σκελετός ΠΑΣΟΚ, το όλο ΠΑΣΟΚ, που δεν σημαίνει ότι, δεν θα υπάρχουν διαφορετικές απόψεις, αλλά θα παράγονται όλο και περισσότερο οι θέσεις, οι προτάσεις μέσα από το προσυνεδριακό διάλογο κεντρικού κορμού και περιφέρειας. Θα συνθέτεται και θα παράγεται πολιτική όλο και περισσότερο. Θα υπάρχει, το κεντρικό ΠΑΣΟΚ, στο οποίο βεβαίως, μπορεί να υπάρχουν και διαφορετικές απόψεις. Αλλά θα κυριαρχεί όλο το ΠΑΣΟΚ, διότι οι θέσεις του προέρχονται μέσα από μια διαδικασία διαβούλευσης.
Η μεθοδολογία πρέπει να είναι τέτοια ώστε να βάζει πρώτα τις αρχές του Κινήματος, και μετά μέσα από αυτό το πρίσμα να γίνεται η αξιολόγηση. Το ΠΑΣΟΚ θα είναι ο χώρος που θα γίνει συνείδηση στον πολίτη ότι κάτι στο οποίο θα υπάρξει κατάληξη, έχει έρθει μετά από σοβαρή προσυνεδριακή επεξεργασία. Αυτό είναι το ανοιχτό ΠΑΣΟΚ, το οποίο οδηγείται σε μια δεύτερη φάση, που είναι το δημιουργικό ΠΑΣΟΚ. Δημιουργικό ΠΑΣΟΚ, ουσιαστικά σημαίνει ότι αξιοποιούνται όλες οι δημιουργικές δυνάμεις της κοινωνίας για να παραχθεί η πολιτική την οποία όλοι θέλουμε.

Τα όργανα του ΠΑΣΟΚ και το ίδιο το ΠΑΣΟΚ δεν θα είναι φερέφωνα. Η έννοια του φερέφωνου αποτυπώνει την πελατειακή λογική, που δυστυχώς, όχι σαν Κίνημα, αλλά σαν κοινωνία υφίσταται στην παράδοσή μας και στις πεπαλαιωμένες αντιλήψεις. Το ΠΑΣΟΚ όταν ιδρύθηκε, ήθελε ακριβώς να σπάσει την πελατειακή λογική. Στόχος ήταν να φτιαχτεί ένα Κίνημα, για να λαμβάνονται οι αποφάσεις στην οριζόντια οργάνωση των κοινωνικών στρωμάτων, δηλαδή για να εκφράζονται οι ανάγκες των μη προνομιούχων, κάτι που βεβαίως ήταν μια ευρύτερη ταξική σύνθεση. Τι είναι αυτή η πελατειακή λογική; Αφορά μια ιεραρχία από πάνω μέχρι κάτω, που δεν έχει αρχές, παρά μόνο «να ωθήσω τον εαυτό μου, να τον σπρώξω, κάπου να βολευτώ εγώ», σημαίνει ακινησία. Γιατί η προσκόλληση σε κάποιον παράγοντα, βουλευτή, υπουργό κλπ. σημαίνει ότι «κλείνω τον εαυτό μου» σε ένα κουτάκι. Σημαίνει απώλεια επαφής με την κοινωνία, «κοιτάω το δικό μου συμφέρον, δεν κοιτάω το συμφέρον το ταξικό, το κοινωνική ή το ευρύτερο συμφέρον της κοινωνίας». Σημαίνει να γίνεται κανείς έρμαιο και εξάρτημα κάποιου, απώλεια της ελευθερίας του, απώλεια της συνείδησής του, απώλεια της αυτενέργειάς του και του δυναμισμού του. Με μια πελατειακή λογική, ποτέ μα ποτέ δεν θα υπάρξει ομογενοποίηση του Κινήματος. Και βεβαίως θα στοιχηθεί ο καθένας κάτω από κάποια διαφορετική προσωπικότητα και από κάποιο πρόσωπο, θα οδηγηθεί το Κίνημα και το στελεχιακό του δυναμικό σε κατακερματισμό και αδυναμία να κάνει αλλαγές στην κοινωνία.

Στην κατεύθυνση του προηγούμενου ποστ πρέπει να περάσουμε από το μοντέλο του κλειστού, ιεραρχικά δομημένου και συγκεντρωτικού κόμματος στο μοντέλο του ανοιχτού και αποκεντρωμένου κόμματος. Από το μοντέλο του κομματικού μέλους- στρατιώτη του κόμματος, στο μοντέλο του κομματικού μέλους - αυτενεργού πολίτη.
Πρέπει να εξασφαλιστούν:
α) Η διαρκής και ανανεούμενη σύνδεση κόμματος και κοινωνίας ως διαδικασία αμφίδρομης τροφοδότησης ιδεών και δράσεων και όχι ως διαδικασία καθοδήγησης.
β) Ο σεβασμός της αυτονομίας της κοινωνίας των πολιτών και η σταθερή συνεργασία με τις κοινωνικές οργανώσεις.
γ) Νέες μορφές κομματικής ένταξης όχι μόνο των μελών αλλά και των «φίλων» και κάθε πολίτη. Πρέπει να εξασφαλίζεται η δυνατότητα συμμετοχής όχι μόνον σταθερά αλλά και προσωρινά, όχι μόνον «εφ όλης της ύλης» αλλά και στα επί μέρους, όχι μόνον δεσμευτικά αλλά και «μετά επιφυλάξεων».

Σ’ αυτά τα πλαίσια τίθεται το ζήτημα των δικαιωμάτων του κομματικού μέλους.
α) Στο ανοιχτό-συμμετοχικό κόμμα η εσωκομματική δημοκρατία και τα δικαιώματα των μελών δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται απλώς ως χρήσιμες ρυθμίσεις χάριν της εύρυθμης λειτουργίας του κόμματος αλλά σαν σταθερές αξίες τις οποίες πρέπει να υπηρετεί η κομματική λειτουργία.
β) Τα δικαιώματα των μελών δεν εξασφαλίζονται μόνο από ένα σύστημα κανόνων. Οι δημοκρατικοί θεσμοί δεν αρκούν για να εξασφαλιστεί η εσωκομματική δημοκρατία. Η διακήρυξη των δικαιωμάτων πόρρω απέχει από την έμπρακτη άσκησή τους. Εφόσον στόχος είναι η χειραφέτηση μέσω της συμμετοχής, πρέπει πρωτίστως να εξασφαλιστούν οι αναγκαίες προϋποθέσεις για την ουσιαστική άσκηση αυτών των δημοκρατικών δικαιωμάτων. Χωρίς δημόσια διαβούλευση, με ελάχιστη πληροφόρηση και με ισχυρές εξαρτήσεις από κέντρα εξουσίας (εντός και εκτός κόμματος) τα δικαιώματα υπάρχουν μόνον τυπικά.
γ) Τα δικαιώματα των μελών δεν έχουν μόνον οργανωτικό αλλά κυρίως έχουν πολιτικό χαρακτήρα. Η άσκηση αυτών των δικαιωμάτων στις οργανωτικές διαδικασίες (εκλογή οργάνων κλπ) κάθε άλλο παρά εξαντλεί το ζήτημα της πολιτικής συμμετοχής. Το μέλος δεν υπάρχει μόνον για να ψηφίζει. Το κύριο βρίσκεται στο δικαίωμα του μέλους να συμμετέχει στη διαμόρφωση των πολιτικών θέσεων του κόμματος και αυτό ισούται με το δικαίωμα να κατακτήσει την αναγκαία γι’ αυτό ικανότητα. Το κρίσιμο τρίπτυχο είναι το εξής:
Το μέλος έχει δικαίωμα στην πολιτική παρέμβαση.
Το μέλος έχει δικαίωμα στην πολιτική ικανότητα.
Το μέλος έχει δικαίωμα στην πολιτική αυτονομία.

Πολύ καλογραμμένο άρθρο ...δυστυχώς οι οργανώσεις με το υπάρχον μοντέλο δνε βλέπω να μπορούν να δομήσουν μια διαφορετική νοοτροπία. Πρώτον γιατί, όπως πολύ σωστά επισημαίνεις, "Η έννοια του φερέφωνου αποτυπώνει την πελατειακή λογική, που δυστυχώς, όχι σαν Κίνημα, αλλά σαν κοινωνία υφίσταται στην παράδοσή μας και στις πεπαλαιωμένες αντιλήψεις" και δεύτερον γιατί λειτουργεί αυτό: "κοιτάω το δικό μου συμφέρον, δεν κοιτάω το συμφέρον το ταξικό, το κοινωνική ή το ευρύτερο συμφέρον της κοινωνίας» αλλά και πόσο σοφά το βάζεις με την προσυνεδριακή διεργασία...που φυσικά μόνο έτσι δεν λειτούργησε.
Μιάς και μιλάς, όμως, για επαναθεμελίωση...και μιάς και το κείμενο έχει γραφτεί στο τέλος του Γενάρη...τα γεγονότα εξελίχθηκαν αλλά η επαναθεμελίωση που επιχειρείται άρον-άρον τον Μάιο δεν έχει και πάλι αυτά τα αναγνωριστικά σημάδια της επαναθεμελίωσης...Είναι αλήθεια οτι η πολιτική διεργασία δεν έχει γίνει και δεν θα γίνει γιατί δεν έχει καταγραφεί πολιτική βούληση προς αυτή τη κατεύθυνση...πεντακάθαρα και με άμεση αλλαγή σε θέματα θητειών και ελέγχου μηχανισμών.
Δυστυχώς, το 'νέο' μοντέλο πολιτικής που επιχειρείται διστακτικά και αποσπασματικά και τελικά συσκοτίζει δεν πιστεύω οτι θα λύσει το πρόβλημα στο άμεσο μέλλον...