Αλλαγή στο εκλογικό σύστημα

Αυτό που έχει ουσία είναι η αποδέσμευση των αυτοδιοικητικών εκλογών από μικροκομματικές σκοπιμότητες.
Είναι απαραίτητο η διάταξη για το 42% την οποία η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας ψήφισε το 2006 αλλά πρόσφατα
αμφισβητήθηκε από το ΣτΕ.

[...η εξαιρετικά μεγάλη ενίσχυση του συνδυασμού, ο οποίος συγκέντρωσε μόνο το 42% των εγκύρων ψήφων και ανακηρύχθηκε επιτυχών, με τα 3/5 των εδρών των δημοτικών συμβούλων, δηλαδή με αριθμό δημοτικών συμβούλων, ο οποίος του επιτρέπει να λαμβάνει αποφάσεις ακόμα και για μέγιστης σημασίας ζητήματα, όπως οι αποφάσεις για την κατάργηση του ίδιου Δήμου και την συνένωση ή συγχώνευσή του με άλλους Ο.Τ.Α., υπερακοντίζει τον συνταγματικά θεμιτό σκοπό της υπάρξεως ισχυρών οργάνων διοικήσεως των Δήμων και αποτελεί δυσανάλογο περιορισμό της αρχής της ισοδυναμίας της ψήφου και της ελεύθερης εκδήλωσης της λαϊκής θέλησης, νοθεύοντας ουσιωδώς την αρχή της αντιπροσωπευτικότητας....]

Πιστεύω ότι με το 42 % παραβιάζεται το Σύνταγμα και ειδικότερα η αρχή της λαϊκής κυριαρχίας και η ισοδυναμία της ψήφου, αφού στην πράξη οι ψήφοι του 42%, με το οποίο αναδεικνύεται ταυτόχρονα ο επικεφαλής και τα 3/5 του δημοτικού ή νομαρχιακού συμβουλίου, εμφανίζονται να έχουν πολλαπλάσια δύναμη των ψήφων του υπόλοιπου 58%.

Προτείνω την άμεση επιστροφή στο προηγούμενο εκλογικό σύστημα βελτιωμένο και αναλογικότερο το οποίο υπήρξε πάγιο και αναμφισβήτητο ακριβώς επειδή έχει δοκιμασθεί και κριθεί η δημοκρατικότητα και η αποτελεσματικότητα του.
Ακόμα γιατί όχι και την απλή αναλογική, την εκλογή δηλαδή των δημοτικών και περιφερειακών συμβουλίων , την πρώτη Κυριακή των δημάρχων και των περιφερειαρχών μαζί 50% συν μια ψήφο.

Πραγματικά το 42% είναι πολύ χαμηλό για να βγάζει δήμαρχο, αλλά δεν είναι παράλογο να μη βγάζει δήμαρχο το 47% π.χ. και να αναδεικνύεται μέσα από παζάρια και ετερόκλητες συμμαχίες κάποιος που στον πρώτο γύρο δεν έπιασε ούτε 35%;
Νομίζω ότι το σύστημα πρέπει να γίνει πιό "έξυπνο", πιό ευέλικτο και από αυτή την άποψη απορρίπτω δυσλειτουργικές λύσεις.
Οι ΟΤΑ δεν πρέπει να είναι χώρος συναλλαγής. Πρέπει -εν τέλει και σε κάθε περίπτωση- να υπάρχει μιά ασφαλής πλειοψηφία που να ασκεί διοίκηση και μιά μειοψηφία με ευρύτατα δικαιώματα ελέγχου σε απόλυτα διακριτούς ρόλους.Ασχολούμαι με τη ΤΑ και ξέρω πόσο δύσκολη είναι η σύνθεση απόψεων μεταξύ παρατάξεων, τι αξία έχουν τα προγράμματα και οι προγραμματικές συγκλίσεις στη σπάνια περίπτωση που συντελούνται.
Η ΤΑ αναβαθμίζεται με νέες αρμοδιότητες, είναι πολλά τα λεφτά και χρειάζεται ένα πλαίσιο που να αφήνει απ' έξω τη διαφθορά. Αυτός είναι -δυστυχώς- σήμερα ο κύριος στόχος.

Στα ελληνικά πολιτικά δρώμενα το εκλογικό σύστημα έχει τη μορφή μιας κυλιόμενης πέτρας. Αλλάζει ανάλογο με τις ανάγκες συγκυρίας και με το αιτιολογικό της σταθερότητας που πριμοδοτεί τα 2 μεγάλα κόμματα. Επιπρόσθετα σε μια, σε βάθος, Κοινοβουλευτική Δημοκρατία, ο διαχωρισμός της εκτελεστικής από την νομοθετική εξουσία είναι προαπαιτούμενο: με απλά λόγια όταν ένας βουλευτής αναλαμβάνει υπουργός εκπίπτει (χάνει) της ιδιότητας του βουλευτή και σε περίπτωση αποχώρησης από τον υπουργικό θώκο δεν επανέρχεται ως βουλευτής, παρά μόνο εάν επανεκλεγεί. Το σχήμα είναι απλό και λογικό και στην πιο απλουστευμένη του μορφή το θέμα είναι οι εκλεγμένοι εκπρόσωποι του Ελληνικού λαού να είναι σε θέση να ελέγχουν τη κυβέρνηση.

Το κατά πόσο το εκλογικό σύστημα της όποιας «ενισχυμένης αναλογικής» είναι αντιπροσωπευτικό και στο κατά πόσο είναι θεμιτή η «νόθευση» της αντιπροσωπευτικότητας με στόχο τη διασφάλιση της σταθερότητας, είναι θέματα που «σηκώνουν πολύ κουβέντα». Το μέγα ζητούμενο είναι να υιοθετηθεί ένα εκλογικό σύστημα, που θα κατοχυρώσει τη μεγαλύτερη δυνατή αμεσότητα στη σχέση αντιπροσώπου και αντιπροσωπευομένου, ώστε η αναγνωρισιμότητα των υποψηφίων να είναι πρωτίστως θέμα προσωπικού και κοινωνικού κύρους, και όχι προϊόν εσωκομματικών συσχετισμών. Επιτυγχάνεται αυτό με τη πρόταση του ΠΑΣΟΚ;

Η κατάθεση από το ΠΑΣΟΚ ενός εκλογικού νόμου για να εκπροσωπηθεί πιο ουσιαστικά ο πολίτης, για να αλλάξει η ποιότητα της σχέσης του βουλευτή με τον πολίτη, για να εξασφαλιστεί η ανεξαρτησία του βουλευτή από τα διάφορα κέντρα εξουσίας και, ιδιαίτερα, από τα οικονομικά συμφέροντα και για να διασφαλιστεί η πολιτική αυτονομία, που σημαίνει πολύ απλά, ουσιαστική και δημοκρατική έκφραση όλων των πολιτών, αποτελεί προγραμματική δέσμευση του ΠΑΣΟΚ.

Συνοπτικά η πρόταση του ΠΑΣΟΚ, το τελικό σχήμα της οποίας αναμένεται να προκύψει στο Συνέδριο, υπηρετεί τρεις βασικές αρχές: α) πολυκομματική σύνθεση της Βουλής, β) διασφάλιση σταθερών κυβερνήσεων και γ) ενίσχυση του ρόλου και το κύρους των βουλευτών. Πρόκειται για μια μορφή του γερμανικού συστήματος, αλλά όχι για αντιγραφή του. Εισάγει: α) ένα συνδυασμό μονοεδρικών και πολυεδρικών Περιφερειών, β) την αναλογική εκπροσώπηση που εγγυάται ο σημερινός εκλογικός νόμος, δηλαδή αναλογική εκπροσώπηση της τάξης του 87% ώστε να δίνει τη δυνατότητα, αν κάποιο κόμμα παίρνει πάνω από 40% περίπου, να μπορεί να κάνει αυτοδύναμη κυβέρνηση και οι έδρες που θα πάρει κάθε κόμμα προσδιορίζονται με βάση το εθνικό ποσοστό και γ) το όριο αντιπροσώπευσης παραμένει στο 3.

Η κατανομή των εδρών παραμένει ένα ζήτημα που είναι αντικείμενο διαλόγου γιατί έχει να κάνει και με τεχνικά ζητήματα, του πώς υπηρετείται η ανάγκη της αντιπροσώπευσης, με δύο δεσμεύσεις: α) στις μονοεδρικές Περιφέρειες, ο ελάχιστος αριθμός είναι το ½, που σημαίνει ότι, το ελάχιστο, 150 βουλευτές εκλέγονται σε μονοεδρικές Περιφέρειες και β) στις πολυεδρικές Περιφέρειες, το ελάχιστο είναι 1/3, δηλαδή 100 βουλευτές, το ελάχιστο, εκλέγονται στις πολυεδρικές Περιφερειέν. Μένει να προσδιοριστεί ο ακριβής αριθμός ανάμεσα στα δύο, γιατί σε σχέση με τη χάραξη των Περιφερειών, τίθενται περιοριστικά κριτήρια, είναι πολύ δύσκολο να προσδιοριστεί ο ακριβής αριθμός εκ των προτέρων.

Τα κριτήρια: Το πρώτο κριτήριο είναι ότι πρέπει να υπάρχει μία ισορροπία στον πληθυσμό όσον αφορά στη συγκρότηση της κάθε Περιφέρειας, κυρίως στις μονοεδρικές. Σε κάθε νομό θα εκλέγεται ένας βουλευτής, αυτό έχει να κάνει κυρίως με μικρές μονοεδρικές Περιφέρειες, που ενδεχομένως να μην συγκεντρώνουν τον αριθμό, ο οποίος από ότι φαίνεται θα είναι περίπου στις 50 με 60 χιλιάδες, δηλαδή αξιολογείτυαι ότι οι σημερινές μονοεδρικές Περιφέρειες, με βάση την πρόταση, ισχυροποιούνται ή και κατοχυρώνονται. Το δεύτερο είναι ότι η κατανομή των μονοεδρικών δεν θα ξεπερνάει τα όρια των σημερινών νομών, δηλαδή σεβασμός στις σημερινές τοπικές ιδιαιτερότητες.

Η εκλογή στις ευρύτερες Περιφέρειες γίνεται με βάση το αναλογικό σύστημα και στις ευρείες Περιφέρειες, εφαρμόζεται λίστα. Στις μονοεδρικές Περιφέρειες θα υπάρχει τακτικός βουλευτής και αναπληρωματικός. Έτσι, το κάθε κόμμα θα ορίζει τον βουλευτή που θα εκλεγεί και τον αναπληρωματικό του.

Τέλος προβλέπεται να συμπεριληφθεί ρύθμιση, για να λυθεί οριστικά το θέμα της ψήφου των Ελλήνων της Διασποράς. Η πρόταση είναι να θεωρηθούν ξεχωριστές εκλογικές Περιφέρειες, ώστε να υπάρχει εκπροσώπηση των ίδιων των Αποδήμων, με τα δικά τους προβλήματα, στο ελληνικό Κοινοβούλιο.

Όσον αφορά στην ανάδειξη των υποψηφίων, θα γίνεται μέσα από εσωκομματικές διαδικασίες, θα υπάρχει η δυνατότητα προκριματικών εκλογών, αλλά και της τελικής επιλογής, όπου χρειάζεται, από συλλογικά όργανα, με εκλεγμένα μέλη.

Το προτεινόμενο απο το ΠΑΣΟΚ εκλογικό σύστημα αποτελεί πράγματι μια σημαντική βελτίωση στην κατεύθυνση της ενίσχυσης του ρόλου των βουλευτών, αλλά και της αυτονομίας του πολιτικού συστήματος.

Τί γίνεται όμως με την ανάδειξη των υποψηφίων Βουλευτών? Τι προτείνει γιαυτό το ΠΑΣΟΚ? Προτείνει κάτι νέο , που να συμβαδίζει με το προτεινόμενο νέο εκλογικό σύστημα? Η παραμένει στην αόριστη θέση , ότι ναι μεν οι τοπικές κοινωνίες έχουν άποψη γιαυτό και προβλέπονται εσωκομματικές διαδικασίες ,αλλά τον τελικό λόγο τον έχει ο Πρόεδρος , το ΕθνικόΣυμβούλιο και προπάντων - όπως αποδείχτηκε - μια διορισμένη επιτροπή επιλογής , που η πρόσφατη εμπειρία απέδειξε ότι δεν μπορεί να πιάσει τον παλμό της κοινωνίας και είναι μάλλον ευάλωτη σε πιέσεις, ισορροπίες και συναλλαγές.

Αν λοιπόν οι μισοί βουλευτές περίπου θα εκλέγονται σε μονοεδρικές των 50.000 ψηφοφόρων , γιατί να μην μπορούν τα μέλη και οι φίλοι του κόμματος θα αποφασίζουν με αποκλειστική τους ευθύνη ποιούς υποψήφιους (βασικό και αναπληρωματικό) θα αναδείξουν?

Κι αν οι υπόλοιποι Βουλευτές εκλέγονται και ορθώς με λίστα , γιατί αυτό να μην γίνεται πάλι με μια διαδικασία άμεσης εκλογής ανα περιφέρεια, επιλογής απο μια ευρύτερη λίστα που - ας πούμε θα προτείνει μια επιτροπή υπό τον Πρόεδρο και το Εθνικό Συμβούλιο?

Με τέτοιους τρόπους νομίζω θα ενισχύσουμε ουσιαστικά (και στο κόμμα) το θεσμό της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, δηλαδή και με μια ισχυρή και ουσιαστική δόση συμμετοχικής δημοκρατίας! Αρκεί τον τελευταίο λόγο -όπως και στην εκλογή Προέδρου - να την έχει ο πολίτης.