Η ιστορία κοιλοπονά (μέρος ΙΙ)

Ίσως κουράζει αλλά δεν κάνει κακό να αναβαπτιζόμαστε στις πηγές μας, νομίζω. Συνεχίζω σήμερα με το δεύτερο μέρος. Το κείμενο γράφεται στα διαλείματα της δουλείας μου. Δεν φιλοδοξεί ούτε το αλάθητο ούτε την λογοτεχνική πληρότητα. Ευπρόσδεκτες παρατηρήσεις, διορθώσεις και ό,τι άλλο

Η αριστερά, όχι άδικα, είχε ταυτιστεί με την πρόοδο στη διάρκεια του προηγούμενου αιώνα. Με ριζοσπαστικές απόψεις και δυναμισμό στην παρουσία της κατάφερε να «σπρώξει» την ιστορία πιο γρήγορα αλλάζοντας τον τρόπο που οι κοινωνίες των ανθρώπων αντιμετώπιζαν τα πράγματα και τις εξελίξεις. Ήταν η εποχή που η πολιτική ακολουθούσε από κοντά την επιστήμη και την τέχνη. Ο εικοστός αιώνας ήταν έτσι κι αλλιώς αιώνας ανατροπών σε όλους τους τομείς. Η ταύτιση αυτή της αριστεράς με την πρόοδο δεν είχε να κάνει με μια στείρα αποδοχή κάθε νεωτερισμού που απλά διαφοροποιεί τα πράγματα. Ήταν μια συνειδητή ιδεολογική και πολιτική επιλογή κάθε ιδέας, αντίληψης ή κοινωνικής πρακτικής που διαφοροποιεί το παλιό από το νέο με σκοπό τη βελτίωση της ζωής των ανθρώπων ως σύνολο.

Έτσι, η αριστερά ως έννοια, εμπεριέχει την πρόοδο και τον σοσιαλισμό. Δεν σταματά όμως στην απλή κατάθεση της άποψής της, ούτε περιμένει από το υπάρχον καθεστώς εξουσίας πότε αυτό θα αποφασίσει να την εφαρμόσει αλλά διεκδικεί την εξουσία με σκοπό να υλοποιήσει το "νέο". Έτσι, αριστερά είναι η κυβερνώσα προοδευτική σοσιαλιστική πρόταση.

Από τη στιγμή που αποδέχεται το ρόλο της ως μέρος του παιχνιδιού της εξουσίας, εκ των πραγμάτων, θέτει τον εαυτό της υπό αμφισβήτηση καθώς η διακυβέρνηση, η άσκηση εξουσίας, σταδιακά και με την πάροδο του χρόνου αμβλύνει τη διάθεση για ρήξεις και μετατρέπει σχεδόν νομοτελειακά κάθε κυβέρνηση σε συντηρητική σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό. Αν η ομάδα, το κόμμα, οι άνθρωποι που ασκούν την εξουσία σε αυτό το σημείο κορεσμού τους, έχουν τη δυνατότητα να υπερβούν εαυτούς και μπορούν να εκφράσουν εκ νέου την πρόοδο, έχουν το σθένος να ξανακάνουν ρήξεις και αν δεν έχουν χάσει την εμπιστοσύνη της κοινωνίας, αν δηλαδή με δυό λόγια μπορούν να εξακολουθούν να δρούν ως "αριστερά", τότε ίσως επιμηκύνουν την παρουσία τους στο κυβερνητικό προσκήνιο. Διαφορετικά, ακολουθούν το δρόμο της πολιτικής αποστρατείας και το πεδίο μένει ελεύθερο σε νέες απόψεις ή νέες ομάδες που μπορούν να εκφράσουν την πρόοδο και τη ρήξη.

Τα - αρκετά απλοποιημένα - παραπάνω δείχνουν ότι η αριτερά ούτε μονοδιάστατη ούτε μονοσήμαντη ούτε σταθερή είναι. Δεν ανήκει σε έναν ούτε εκφράζεται από έναν πολιτικό φορέα. Είναι περισσότερο στάση ζωής παρά σύνολο κανόνων. Είναι σε διαρκή κίνηση και αναζήτηση. Η αριστερά δεν βολεύεται στην τάξη και τη στασιμότητα αλλά προτιμά την στοχευμένη κίνηση, την αλλαγή με επίκεντρο τον άνθρωπο.

Είναι γεγονός ότι η αριστερά σήμερα έχει τη δυνατότητα να αναπτύξει νέες πρωτοβουλίες, προκειμένου να διαμορφώσει κανόνες και αρχές, που θα αντιμετωπίζουν μείζονα προβλήματα της εποχής, όπως η μετανάστευση, το φαινόμενο της ακρίβειας, το περιβαλλοντικό-οικολογικό ζήτημα, τις νέες διαμορφούμενες συνθήκες στην αγορά εργασίας, στην Παιδεία, στο Ασφαλιστικό. Αυτά δεν είναι ζητήματα που απασχολούν την Ελληνική κοινωνία, αλλά είναι φαινόμενα παγκόσμια. Η κινητικότητα στην οποία βρίσκεται σήμερα π.χ. το μείζον θέμα της απασχόλησης, είναι ένα από τα μεγάλα ζητούμενα.
Από την άλλη, όλα αυτά τα θέματα, έχουν προκαλέσει ιστορικές αναδρομές σε εποχές του προηγούμενου αιώνα. Θα έλεγα κάποιος ότι η σημερινή πραγματικότητα θυμίζει έντονα την περίοδο του μεσοπολέμου, όπου είχαμε την εμφάνιση των φασιστικών κομμάτων. Το μεγάλο κύμα των οικονομικών μεταναστών ευνοεί την παρουσία των εθνικιστικών κομμάτων, όπως κια την ανάπτυξη των κομμάτων της κομμουνιστικής αριστεράς.
Το πρόσφατο παράδειγμα της κατάρρευσης της κυβέρνησης της Ιταλίας και η επικείμενη επιστροφή Μπερλουσκόνι δείχνει έναν δρόμο. Φυσικά, θα μπορούσε κάποιος να αντιτείνει ότι η Ιταλία δεν είναι και το υπόδειγμα κράτους σταθερών κυβερνήσεων και πως ο Καβαλλιέρε επιστρέφει για τρίτη (!) φορά ως πρωθυπουργός. Συμφωνώ. Όμως, υπάρχει και η Γαλλία του Σαρκοζί.
Συνεπώς, η ευκαιρία είναι μεγάλη. Απλά, ο κόσμος θα ακολουθήσει; Η ευρωπαική κοινωνία είναι έτοιμη;
Η αριστερά, γενικά, έχει κινηματικό χαρακτήρα. Πρέπει να ανανεώνεται συνεχώς, προκαλώντας την κοινωνία με το "νέο". Η αριστερά είναι πάντα ο σκαπανέας. Ανοίγει δρόμους και διαμορφώνει πολιτικές ανθρωποκεντρικές. Και θα συμφωνήσω πως αριστερός δεν είναι αυτός που ψηφίζει αριστερά γιατί έτσι βρήκε ή έτσι του μάθανε, αλλά αυτός που βαθιά πιστεύει μέσα του στη συνεχή αλλαγή.